همانطور که میدانیم به ثمر رساندن یک پروژه عمرانی بدون داشتن مواد اولیه، نیروی انسانی و ماشینآلات ناممکن است. مصالح هم مثل ماشینآلات و پیمانکاران برای هر فعالیت اجرایی لازم هستند. هزینههای مربوط به هریک از این بخشها نیز به نوبه خود در به نتیجه رسیدن یک پروژه به صورت اقتصادی بسیار مهم هستند.
هزینه حمل مصالح ساختمانی نیز یکی از این بخشهای مهم است. باید دانست که هزینه حمل از محل تحویل بار تا انبار کارگاه تا فاصله ۳۰ کیلومتر در قیمت ردیفهای فهرستبهای دیده شده است و فقط برای مصالحی چون آهنآلات، قطعات فولادی سرد گالوانیزه شده، سیمان، آجر، آسفالت، جدولهای بتنی پیشساخته ماشینی پرسی، مصالح سنگی برحسب مورد هزینه حمل جداگانهای تعلق میگیرد.
هزینه حمل میلگرد به محل کارخانه و محل پروژه بستگی داشته و از 3 طریق امکانپذیر است.
باید دانست که هزینه باربری میلگرد از کارخانه تا محل پروژه همیشه به عهده خریداران است. اغلب شرکتهای باربری این هزینه را برحسب تعرفههای اعلامی از سوی سازمان حملونقل کشور محاسبه خواهند کرد. باید دانست که تعرفههای سازمان حملونقل نیز به ازای مسافت و وزن بار تعیین میشوند. برای کم کردن هزینه حملونقل، امکان تغییر وزن نیست، اما میتوان با انتخاب کارخانه نزدیک مسافت حمل میلگرد را کم کرد؛ لذا به منظور خرید مقرونبهصرفه، علاوه بر استعلام قیمت میلگرد کارخانههای مختلف، مسافت و هزینه حملونقل را هم باید در نظر داشت.
سیمان به دو صورت فله و پاکتی به فروش میرسد و در هر دو حال مشخصات انواع سیمان به صورت برچسب روی محموله درج میگردد. همانطور که در بالا ذکر شد، هزینه بارگیری، حمل و باراندازی مصالح از محل تحویل تا انبار کارگاه تا فاصله 30 کیلومتر و همچنین از انبار کارگاه تا محل مصرف در قیمتهای سایر فصلهای این فهرستبها لحاظ شده است.
هزینه حمل مازاد بر این فاصله، تنها برای آهن، قطعات فولادی سرد گالوانیزه شده، سیمان، آجر، بلوک سفالی و بتنی سبک، آسفالت، جدولهای بتنی پیشساخته ماشینی پرسی، کفپوشهای بتنی پیش مصالح ساخته، سنگی و توونان بر حسب مورد بر اساس ردیفهای این فصل پرداخت میشود و برای سایر مصالح، هیچگونه هزینه حمل جداگانه ای نخواهد شد.
مقادیر حمل هر یک از مصالحی که در بالا ذکر شد، به شرح زیر تعیین میشود. مقادیر تعیین شده تنها برای احتساب هزینههای حمل بوده و قابل استناد برای محاسبه مقادیر مصالح یا سایر موارد نیست.
حمل سیمان که برای تهیه بتن یا قطعات پیشساخته بتنی به استثنای بلوکهای سیمانی و بتنی پیشساخته از بتن سبک و جدولهای بتنی پیشساخته ماشینی پرسی و کفپوشهای بتنی پیشساخته استفاده میشود، بر اساس عیار سیمان در بتن به اضافه 6 درصد اتلاف سیمان، استفاده شده محاسبه میشود.
در مورد سیمان برای تهیه ملات کارهای بنایی هم مقدار سیمان، حمل آن با توجه به عیار سیمان در ملات به اضافه 6 درصد بابت اتلاف سیمان، محاسبه شده ملات و حجم در کارها بنایی، به استثنای بلوکهای سفالی به میزان 30 درصد حجم بنایی منظور میشود و در مورد بلوک سفالی حجم ملات به میزان 15 درصد حجم بنایی منظور خواهد شد.
در مورد سیمان برای تهیه ملات اندودهای سیمانی هم حمل بر اساس مقدار سیمان در ملات اندودکاری و ملاتهای پرکننده و نیز عیار سیمان در ملات به اضافه 6 درصد بابت اتلاف سیمان، باتوجه به ضخامت اندودها محاسبه خواهد شد.
برای هر مترمکعب انواع بتن و محصولات بتنی،2/2 تن شن ماسه محاسبه شده و برای هر مترمکعب بتن سبک با پوکه نیم تن ماسه و معادل 1/5 تن ماسه به جای پوکه در نظر گرفته خواهد شد. به علاوه برای تعیین فاصله حمل پوکه، محل تأمین پوکه ملاک محاسبه است. در مورد فولاد مصرفی (آهنآلات) هم به ازای هر کیلوگرم فولاد مصرفی مربوط به فصلهای هفتم و نهم فهرست بهای ابنیه که بر اساس مشخصات فنی و نقشههای اجرایی مشخص میشود، یک کیلوگرم بابت هر بار حمل منظور میشود.
در صورتی که طبق ضوابط و یا دستور کارفرما مقرر شود قطعات سازههایی فلزی در کارخانه ساخته شود و سپس برای نصب به کارگاه حمل شود به این صورت عمل میشود که برای جبران هزینههای بارگیری و باراندازی و حمل تا فاصله 75 کیلومتر معادل 4 برابر بهای ردیف یک فصل 28 فهرست بها و برای فواصل مازاد بر 75 کیلومتر طبق قیمت ردیفهای بعدی با اعمال ضریب 1.5 به ردیفهای مربوط محاسبه انجام میشود.
مبدا حمل سیمان، برای پرداخت هزینه حمل مصالح ساختمانی مربوط به آن، به شرح زیر تعیین شود.
در صورتی که سیمان به طور مستقیم از کارخانههای داخلی خریداری شود، مبدأ حمل، محل کارخانه مربوطه به حساب خواهد آمد. در این حالت محل خرید باید قبلاً به تأیید مهندس مشاور و تصویب کارفرما رسیده باشد. در صورتی که سیمان به طور مستقیم از کارخانههای داخلی خریداری نشود، مبدأ حمل، محل نزدیکترین کارخانه سیمان داخلی است که سیمان مورد نظر را در زمان خرید تولید میکند.
مبدأ حمل فولاد هم برای پرداخت هزینه حمل به شرح زیر است.
در صورتی که فولاد، به طور مستقیم از تولیدکنندگان داخلی یا بورس کالای ایران خریداری شود، مبدأ حمل همان آدرس تولیدکنندگان داخلی و برای خریدهای بورس کالا، محل تحویل کالا خواهد بود. در این صورت هم آدرس محل خرید یا تحویل باید قبلاً به تأیید مهندس مشاور و تصویب کارفرما برسد.
در صورتی فولاد به طور مستقیم از تولیدکنندگان داخلی یا بورس کالا خریداری نشود، مبدأ حمل نزدیکترین محل تولید فولاد به کارگاه است که فولاد مورد نظر را تولید میکند. کارخانههای نورد نیز جز تولیدکنندگان فولاد محسوب میشوند.
البته حمل مصالح و قطعات فولادی سرد نورد شده گالوانیزه از محل کارخانه تا محل نصب تا 30 کیلومتر در واحد ردیف مربوط پیشبینی شده است. بابت حمل بیش از مقدار فوق، از ردیف نظیر مربوط به حمل آهنآلات و سیمان پاکتی به اضافه 30 درصد قابل پرداخت است. مبدا حمل مصالح و قطعات فولادی سرد نورد شده گالوانیزه محل کارخانه تولید کننده بوده و در این حالت نیز محل خرید باید قبلاً به تأیید مهندس مشاور و تصویب کارفرما رسیده باشد.
علاوه بر این، محل خرید مصالح سنگی، آجر، جدولهای بتنی پیشساخته ماشینی پرسی و کفپوشهای بتنی پیشساخته، باید به تأیید مهندس مشاور و تصویب کارفرما برسد. مبدأ حمل مصالح یاد شده برای پرداخت هزینه حمل، محل تحویل یا محل خرید آن ها است.
در صورتی که مسافت حمل بین مبدأ و مقصد تا 450 کیلومتر باشد، هزینه حمل سیمان فله طبق ردیفهای حمل آهنآلات و سیمان پاکتی محاسبه میشود و اگر مسافت حمل بیشتر از 450 کیلومتر شود، این هزینه بر اساس حمل آهنآلات و سیمان پاکتی، با اعمال ضریب 1.5 به قیمت ردیفهای مربوط، برای تمام طول مسیر و پس از کسر 30 کیلومتر پرداخت خواهد شد.
نکته اینجاست که مبنای تعیین مسافت حمل نزدیکترین راه طبق آخرین دفترچه مسافت وزارت راه و شهرسازی بوده و در مورد راههایی که در دفترچه یاد شده مسافتی برای آن ها تعیین نشده باشد، طبق نظر مهندس مشاور نزدیکترین مسافت در نظر گرفته شده و مبنای کار قرار میگیرد. در صورتی که حمل مصالح از طریق راه های خاکی و شنی انجام شود، بهای ردیفهای این فصل به اضافه 30 درصد، به پیمانکار پرداخت خواهد شد.
هزینه حمل آب هم تنها به شستشو و ضدعفونی و یا آزمون آببندی واحدهای فرایندی تصفیهخانههای آب و فاضلاب و مخازن ذخیره آب تعلق میگیرد. لازم است تا فاصله حمل از نزدیکترین محل تأمین آب مناسب با تأیید مهندس مشاور در اسناد و مدارک پیمان، محاسبه و منظور شود؛ لذا هزینه حمل آب به این منظور برای مسافت کمتر از 2 کیلومتر و بیش از 50 کیلومتر از محل تأمین تا محل مصرف قابل پرداخت نخواهد بود.
در ردیفهای حمل دریایی، تمامی هزینههای مربوط به بارگیری، حمل، تخلیه و عوارض متعلقه لحاظ گردیده و مبلغ دیگری غیر از آن قابل پرداخت نخواهد بود.
نحوه محاسبه حمل خاک در دو قالب صورت وضعیت کارکرد و آنالیز قیمت بررسی شده و مهمترین عوامل در محاسبه آنها به شرح زیر است.
هدف از حمل با توجه به ماهیت پروژه و نوع قرارداد فی مابین پیمانکار و کارفرما و اینکه خاک حاصل از خاکبرداری به جهت خاکریزی در پروژه استفاده میشود یا خیر باید تعیین گردد. مثلاً در پروژههای ساختمانی بخشی از خاک حاصل از خاکبرداری به جهت پر کردن و خاکریزی در همان محل کارگاه استفاده خواهد شد. در این مورد فاصله حمل ممکن است صفر یا متراژ مشخصی باشد. به حجم خاکی که از کارگاه به عنوان خاک مازاد خارج میشود نیز حمل تعلق میگیرد.
گاهی اوقات نیز با توجه به بافت خاک محل و یا الزام به کوبش خاک به میزان مشخصی، لازم است خاک یا مصالح سنگی به محل پروژه حمل گردد که خاک مناسب نام میگیرد. یکی دیگر از اسامی خاک، خاک مزاحم است که به جهت شرایط پروژه به محل انباشت موقتی حمل شده و سپس به محل کارگاه بازگردانده میشود.
جنس خاک به انواع خاک نرم، سخت، سنگی و لجنی تقسیم بندی میشود. جنس خاک از این رو در مقوله حمل تأثیرگذار است که فاصله حمل هر یک میتواند متفاوت باشد. برای مثال در یک پروژه، سنگهای حاصل از عملیات خاکبرداری باید به بیرون محل پروژه به فاصله 7 کیلومتر حمل گردد اما قسمتی که دارای جنس خاکی هست در همان کارگاه استفاده شود لذا هزینه حمل کمتری دارد.
مطابق نقشههای اجرایی و پروفیلهای سطح موجود و نهایی حجم عملیات خاکی محاسبه میگردد. در خصوص خاک حاصل از پی کنی دستی نیز میتوان از پلان فونداسیون ساختمان و سایر جزئیات اجرایی استفاده کرد.
با توجه به فواصل حمل ذکر شده منضم به قرارداد که برای مثال در بخش شرایط فنی خصوصی قرارداد یا تذکرات مهم قرار گرفته است صورتجلسه تنظیم میشود و در صورت وضعیت نیز تأیید و پرداخت میشود. به علاوه ممکن است با توجه به تغییر شرایط پروژه، مطابق دستور کار مشاور و کارفرما این فواصل حمل تغییر کنند. ملاک پرداخت در صورت وضعیت قطعی، فواصل تأییدی حمل صورتجلسه خواهد بود.
مواد و مصالحی که در حیطه ساخت و ساز به کار میروند، به قدری تنوع دارند که امروزه تولید آنها به شکل صنعتی درآمده است. جابهجایی و حمل و نقل مصالح ساختمانی، کاری دشوار و البته تخصصی است که نیاز به مهارت و تجربه کافی در این زمینه دارد. این کار علاوه بر این، هزینههای جانبی چون حمل و نقل نیز دارد که در ذیل هزینههای ساخت پروژهها لحاظ میگردد.
هزینه حمل مصالح ساختمانی به همراه رعایت قوانین حمل و نقل به عنوان یکی از مسائل مهم در صنعت حمل و نقل الزامی است. حمل و نقل ایمن مصالح ساختمانی میتواند در هزینهها صرفهجویی کند. متری چند نیز با هدف ارائه هرچه با کیفیت تر خدمات ساختمانی به فعالین بازار، قیمت مصالح و تجهیزات ساختمانی را به صورت رایگان، دسته بندی شده، با نرخ به روز و استعلام شده از معتبرترین فروشندگان مصالح ساختمانی در وبسایت خود قرار داده است.
منبع : متری چند